Saturday, May 1, 2021

गुढीपाडवा--------नरेंद्र कुलकर्णी

 

गुढीपाडवा

दर वर्षी आपण न चुकता या दिवशी गुढी उभी करतो आणि श्रीखंडाचा आस्वाद घेतो. जरी आपल्याला माहित असले तरी पाडव्याबद्दल एक उजळणी करूया. चेदी देशाचा राजा वसू याने इंद्रपदासाठी तप केला. इंद्र प्रसन्न झाला व इंद्राने त्याला वेळूची काठी, ध्वज, विमान, सुवर्ण कमळाची माला भेट देऊन संपूर्ण पृथ्वीचे राज्य दिले. वसुने ती काठी व ध्वज स्थापन करून नवी सुरुवात केली ती ही गुढी.

कालगणना हा आपल्या रोजच्या जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे. आणि आपली कालगणना कित्येक लाख वर्षे जुनी आहे आणि पुढील काही लाख वर्षांची माहिती उपलब्ध आहे. खरंच आपल्या पंचांगाचा आपल्याला अभिमान आहे.

मोठ्यामोठ्या गणनेबरोबर आपल्याला रोज दिसते ते म्हणजे दिवस, महिना व वर्षात घडणारी कालगणना. चंद्राच्या कलांप्रमाणे दिवसाची तिथी बदलते. (प्रतिपदा, द्वितीया वगैरे) चंद्र पौर्णिमाला ज्या नक्षत्रात आहे, त्या नक्षत्राचे नाव त्या महिन्याला दिले जाते.

चैत्र - चित्रा

वैशाख - विशाखा

जेष्ठ - जेष्ठा

आषाढ - आषाढा

श्रावण - श्रवण

भाद्रपद - भाद्रपदा

अश्विन - अश्विनी

कार्तिक - कृतिका

मार्गशीर्ष - मृगशीर्ष

पौष - पुष्य

माघ - मघा

फाल्गुन - फाल्गुनी.

या शिवाय ऋतू जे हवामानावर अवलंबून आहेत. आणि अगदी सेकंदाच्या १००० व्या भागाची मोजमाप पहायला मिळते.

एका वर्षाला संवत्सर म्हणतात. एकूण ६० संवत्सर मोजमापात धरली जातात. नवे वर्ष झाडाला येणाऱ्या नव्या पालवीपासून सुरु होते. वसंत ऋतू आणि चैत्र महिना यांचा पहिला दिवस म्हणजे वर्ष प्रतिपदा किंवा गुढी पाडवा.

विश्वाची निर्मिती याच दिवशी झाली आणि त्याची आधुनिक शास्त्रज्ञांनी ग्वाही दिली आहे.

१. सत्य युगाची सुरवात ब्रह्मदेवाने सृष्टीच्या निर्मितीला सुरवात करून केली.

२. मत्स्यावतार याच दिवशी झाला.

३. त्रेता युगामध्ये राजा रामने याच दिवशी अयोध्येत प्रवेश केला.

४. द्वापार युगामध्ये युधिष्ठिराने युधिष्ठिर संवत सुरु केले. ज्याला युगाब्द असेही म्हणतात. या वर्षी ५१२२ वर्षे पूर्ण होऊन ५१२३ वे वर्ष पाडव्याला सुरु होत आहे.

५. कलियुगात सम्राट विक्रमादित्याने विक्रम संवत सुरु केले. ज्याला २५४७ वर्षे झाली.

पैठणला शालिवाहनाने स्वतःचा शक सुरु केला जो पाडव्याला नवे वर्ष सूरु करतो. या वर्षी १९४३ वे वर्ष सुरु होत आहे.

आपणा सर्वांना नवे वर्ष आनंदाचे, सुखासमाधानाचे, भरभराटीचे जावो व विश्वातून करोनाचा समूळ नायनाट होवो या शुभेच्छा.

No comments:

Post a Comment